Татарско-русский словарь, 56000 слов, 7400 фразеологических выражений. - Институт языка, литературы и искусства им. Г. Ибрагимова. 2007.
башкарыну — Ярдәм кирәк булса да, берәр эшне үзе генә үтәп чыгу дәшми нитми генә үзе башкарынды … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
менә — а. 1. Күз алдында, якында гына булган кемгә яки нәрсәгә, берәр хәл күренешкә күрсәтү, игътибарны юнәлдерү өчен кулл. Шул ук мәгънәдә күрсәтү хәрәкәтенә ияртеп әйтелә 2. Эш хәрәкәтнең эзлеклелеген, күренешләрнең бер бер артлы алмашынуын күз… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ыргыту — 1. Кулдагы әйберне куәт белән очыру, ату, ташлау. Югарыдан түбәнгә ташлау. Түбәннән югарыга атып бәрү, чөю 2. Берәр нәрсәне кирәксез дип яки башка сәбәп максат белән кая да булса ташлау, атып бәрү. Тәртип белән урнаштырмау, куймау, ничек эләкте… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ярау — I. ф. 1. Берәр нәрсәгә файдалану өчен яраклы булу; нин. б. таләпләргә җавап бирерлек булу. Нәрсәгә дә булса сәләтле булу; нин. б. эш башкара алу 2. Кемгә дә булса охшарга тырышу, аның алдында яхшатлану, күңелен табу түрәләргә ярарга тырыша 3.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тиеш — с. 1. Кемнең дә булса өлешенә тигән, үзенә билгеләнгән. Кемгә дә булса бирергә, тапшырырга аталган яки адресланган 2. Бирергә кирәк булган, бирәсе. Бурычлы ул миңа күп тиеш, югыйсә 3. Тиешле (4) 4. Тиешле (2) 5. Исем, фигыль янында: шул фигыль… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
эшкәртү — 1. Хәзерләү процессында нин. б. төскә, тиешле формага кертү, әйбер итеп ясау. Кирәкле үзенчәлекләрне, сыйфатны булдыру өчен нәрсә белән дә булса тәэсир итү пар белән э. 2. Чәчү, утырту өчен әзерләү (сөрү, тырмалау, культивация) 3. Киләчәктә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ярату — I. 1. Берәр нәрсәне яки кешене бик якын итү, үз итү хисе тою; аңа тартылу, хөрмәт итү. Хөрмәт итү, ихтирам итү 2. Икенче җенестәге кешегә мәхәббәт хисе тою 3. Берәр нәрсә белән мавыгу, теләп шөгыльләнү. Берәр нәрсәне охшату, шуңардан уңайлык,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
озату — I. 1. Аерылышканда, саубуллашканда китүче белән бераз вакыт бергә бару. Саубуллашу, хушлашу. Арттан ияреп барган кебек булу (җансыз әйберләр тур.) 2. Кая да булса илтү, алып бару (юл күрсәтеп, ярдәм итеп, саклап, күзәтеп). Барырга булышу. Кая да… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тәрбияләү — (ТӘРБИЯЛӘНҮ) (ТӘРБИЯЛӘНҮЧЕ) – 1. Даими рәв. тиешле әдәп кагыйдәләренә, әхлакка, гадәтләргә, күнекмәләргә өйрәтү, белем бирү 2. Кемнең дә булса үсешенә, фикер йөртүенә, тойгыларына даими рәв. йогынты ясау. Кемне дә булса билгеле бер хискә,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
уйнау — 1. Шаяру, күңел ачу. Спортның бер төре булган нин. б. уен белән вакыт үткәрү, ял итү. Уен өчен берәр нәрсәдән файдалану, хәрәкәт ясау ферзь белән уйнау 2. Нин. б. әйберне үзе дә сизмичә бернинди максатсыз әйләндерү, хәрәкәтләндерү, кирәкмәгән эш… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чүп — I. 1. Өйдә, урамда һ. б. ш. урыннарда була торган ташландык, кирәкмәгән вак төяк кисәкләр, калдыклар 2. Берәр нәрсәне эшкәрткәндә барлыкка килгән вак кисәкләр, вак калдык. Нәр. б. бер кечкенә кисәге, бөртеге; кечкенә бер чит нәрсә күзгә чүп керү… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
